Krótkowzroczność zmierzchowa często potocznie nazywana jest kurzą ślepotą. Polega na zaburzeniu widzenia po zmroku albo w słabo oświetlonym pomieszczeniu. Niestety większość osób uważa, że już tak ma i nie da się z tym nic zrobić. A tak naprawdę, to nie powinniśmy tego bagatelizować, ponieważ nieleczona krótkowzroczność zmierzchowa może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Skąd bierze się kurza ślepota? Czy można ją leczyć, a jeżeli tak, to w jaki sposób? Czy są metody jej zapobiegania?

Za krótkowzroczność zmierzchową odpowiedzialne są pręciki

Krótkowzroczność zmierzchowa, inaczej nyktalopia, powstaje w wyniku zaburzenia funkcjonowania pręcików (światłoczułych receptorów), które są obecne w siatkówce oka. Są one odpowiedzialne za postrzeganie kształtów oraz ruchu. To właśnie dzięki nim możemy dobrze widzieć przy słabym oświetleniu. Pręciki mają w sobie jeden rodzaj pigmentu - czerwień wzrokową, czyli rodopsynę. To dzięki niej człowiek może widzieć po zmierzchu. Gdy te pręciki zostaną uszkodzone lub ich działanie się pogorszy, to niestety prawidłowe widzenie po zmroku jest mocno utrudnione. To schorzenie inaczej nazywane jest kurzą ślepotą. To określenie wzięło się stąd, że oczy tych ptaków nie są przystosowane do tego, żeby widzieć po zmroku.

Jakie są przyczyny występowania krótkowzroczności zmierzchowej?

Nie ma jednej przyczyny tej choroby. Czasami wynika ona po prostu z genów i jest wrodzona. Wtedy krótkowzroczność zmierzchowa stanowi jeden z objawów wrodzonej ślepoty nocnej. Polega ona na zaburzeniu widzenia zmierzchowego praktycznie już od urodzenia. Przy wrodzonej ślepocie nocnej widzenie się nie pogarsza z czasem. Cały czas jest na tym samym poziomie i nie dochodzą do niego inne symptomy. Krótkowzroczność zmierzchowa może być jednym z objawów dystrofii siatkówki wynikającej ze zwyrodnienia barwnikowego siatkówki. Ta choroba również ma podłoże genetyczne.

Jednak najczęstszą przyczyną występowania krótkowzroczności zmierzchowej jest nadmierne rogowacenie spojówki i rogówki, a te choroby są spowodowane niedoborem witaminy A w diecie. Stąd płynie bardzo prosty wniosek. Na krótkowzroczność zmierzchową o wiele bardziej narażone są osoby niedożywione, z zaburzeniami odżywiania, na przykład anoreksją, bulimią), oraz te, które mają problemy z przyswajaniem witamin i składników mineralnych. Krótkowzroczność zmierzchowa czasami występuje również u osób, które piją zbyt dużo alkoholu. To zaburzenie widzenia czasami towarzyszy też takim chorobom wzroku jak jaskra, czy zaćma.

Jak objawia się krótkowzroczność zmierzchowa?

Najważniejszym symptomem tego schorzenia jest to, że dana osoba ma trudności z postrzeganiem otoczenia przy słabym oświetleniu, po zmierzchu. Krótkowzroczność zmierzchowa rozwija się bardzo powoli i stopniowo. Na początku nawet możemy jej nie zauważyć.

Kolejnym objawem są zaburzenia widzenia, gdy przechodzimy z pomieszczenia dobrze oświetlonego, do ciemnego. Chory ma problemy z poruszaniem się po ciemnym pomieszczeniu oraz z prowadzeniem samochodu po zmierzchu. Do tego dochodzą również trudności z rozpoznawaniem twarzy znanych osób przy słabym świetle.

Kolejne symptomy krótkowzroczności zmierzchowej to:

• bóle głowy,
• bóle oczu,
• nudności,
• wymioty,
• rozmazane lub zaburzone widzenie,
• nadwrażliwość na światło.

Objawem krótkowzroczności zmierzchowej mogą być też suche oczy. Jeżeli wynika ona z niedoboru witaminy A, to można się spotkać jeszcze z następującymi objawami: bardzo przesuszona skóra, łamliwość paznokci i powolny ich wzrost, brak apetytu, problemy z odpornością, częste infekcje. U kobiet mogą też występować problemy z płodnością, a u dzieci zahamowanie lub spowolnienie wzrostu.

Gdzie można znaleźć witaminę A?

Występuje ona przede wszystkim w tranie, maśle, żółtkach jaj, mleku (tłustym), serach twarogowych, żółtych i jogurtach z wysoką zawartością tłuszczu.

Jak zdiagnozować i leczyć krótkowzroczność zmierzchową?

Najlepiej wykonać specjalistyczne badania. Jednym z nich jest oftalmoskopia, czyli badanie dna oka. Poza tym należy także kontrolnie wykonać badania elektrofizjologiczne i badania pola widzenia (perymetrię).

Leczenie jest zależne od tego, jakie podłoże ma choroba u konkretnej osoby. Jeżeli wynika ona z niedoboru witaminy A, to wtedy powinniśmy ją przyjmować doustnie lub domięśniowo. Należy także rozważyć stosowanie leków nawilżających oczy.

Bardzo ważne jest też dobranie odpowiednich soczewek kontaktowych lub okularów. Warto też nosić okulary przeciwsłoneczne, aby chronić oczy przed promieniowaniem ultrafioletowym. W skrajnych przypadkach konieczna jest operacja oczu. Niestety nawet leczona krótkowzroczność zmierzchowa będzie się rozwijała, tylko w mniejszym stopniu. W tym przypadku, o wiele lepiej jest zapobiegać, niż leczyć.

Jak zapobiegać krótkowzroczności zmierzchowej?

Najlepiej jest zadbać o odpowiednią suplementację witaminy A w diecie. W tym celu należy spożywać produkty mleczne (sery, twarogi, masła, jogurty), jaja i ryby. W dodatku trzeba sięgać po takie warzywa jak: marchew, pomidory, brokuły, szpinak, czerwona papryka. Ważne jest też dbanie o wzrok, np. nieprzemęczanie oczu i odpowiednie ich nawilżanie.